Αρμοδιότητα της Ε.Η.Δ.Ε. είναι να διαπιστώνει εάν ένα συγκεκριμένο ερευνητικό έργο που πρόκειται να εκπονηθεί στο Π.Π. δεν αντιβαίνει στην κείμενη νομοθεσία και κατά πόσον συνάδει με γενικά παραδεδεγμένους κανόνες ηθικής και δεοντολογίας της έρευνας και ερευνητικής ακεραιότητας ως προς το περιεχόμενο και τον τρόπο διεξαγωγής της. Ειδικότερα στις αρμοδιότητες της Ε.Η.Δ.Ε. περιλαμβάνονται:
Η εξέταση των χρηματοδοτούμενων ερευνητικών έργων που, κατά δήλωση του επιστημονικού υπευθύνου, μετά από συμπλήρωση σχετικού εντύπου, περιλαμβάνουν έρευνα στον άνθρωπο, σε υλικό που προέρχεται από άνθρωπο (όπως γενετικό υλικό, κύτταρα, ιστοί και προσωπικά δεδομένα) σε ζώα ή στο περιβάλλον, φυσικό και πολιτιστικό, τα οποία υποβάλλονται υποχρεωτικά για έγκριση στην Ε.Η.Δ.Ε.
Η εξέταση, εκτός των ερευνητικών έργων της παραπάνω περίπτωσης α΄, και οποιουδήποτε άλλου ερευνητικού έργου, ύστερα από αίτηση ενδιαφερόμενου προσώπου ή καταγγελία. Επιπλέον η γνωμάτευση μπορεί να αφορά θέματα ηθικής και δεοντολογίας που αφορούν άρθρο προς δημοσίευση σε επιστημονικό περιοδικό ή υπό εκπόνηση διπλωματική εργασία ή διδακτορική διατριβή.
Η εξέταση τροποποιήσεων σε ήδη εγκεκριμένες και υλοποιούμενες έρευνες.
Η προστασία του ατόμου κατά την επεξεργασία των προσωπικών δεδομένων του, που προκύπτουν από κάθε σχετική έρευνα.
Η Ε.Η.Δ.Ε. ελέγχει τη συμμόρφωση τήρησης του ηθικού, δεοντολογικού και νομικού πλαισίου και όλων των σχετικών εγγράφων που είναι απαραίτητα. Επιπλέον έχει τη δυνατότητα να διενεργεί ελέγχους κατά τη διάρκεια της εξέλιξης της συγκεκριμένης έρευνας έως την ολοκλήρωσή της, προβαίνοντας σε συστάσεις για την αρτιότερη, ηθικά και δεοντολογικά, διενέργειά της.
Είναι απαραίτητη η χορήγηση της σχετική έγκριση από την Ε.Η.Δ.Ε. προκειμένου το έργο να αρχίσει να υλοποιείται.
Η Ε.Η.Δ.Ε. εισηγείται στην Επιτροπή Ερευνών του Π.Π. την αναστολή ενός ερευνητικού έργου, εφόσον υπάρχει παράβαση της νομοθεσίας και του Κώδικα Ηθικής και Δεοντολογίας της Έρευνας του Π.Π. Οι αποφάσεις της Ε.Η.Δ.Ε. είναι δεσμευτικές για το Π.Π.
H Ε.Η.Δ.Ε. μπορεί να παρέχει επιστημονική γνώμη-εισήγηση στην Επιτροπή Ερευνών του Π.Π., σε θέματα αρμοδιότητάς της, σε περίπτωση που της ζητηθεί.
Εάν η νομοθεσία προβλέπει έγκριση ή αδειοδότηση ενός ερευνητικού έργου από άλλη αρμόδια δημόσια υπηρεσία, διοικητικό όργανο ή ανεξάρτητη διοικητική Αρχή, η σχετική απόφαση της Ε.Η.Δ.Ε. δεν υποκαθιστά την εν λόγω έγκριση ή αδειοδότηση. Όλες οι σχετικές εγκρίσεις πρέπει να προϋπάρχουν κατά την υποβολή αίτησης στην Ε.Η.Δ.Ε.
H Ε.Η.Δ.Ε. αναλαμβάνει πρωτοβουλίες με σκοπό την επιμόρφωση σε θέματα ηθικής και δεοντολογίας της έρευνας που απευθύνονται στο επιστημονικό προσωπικό, στο διοικητικό προσωπικό και τους φοιτητές του Πανεπιστημίου Πατρών.